Kiêng kỵ đám cưới người Hoa: Tránh xui, rước may

Bạn có bao giờ tự hỏi, trong đám cưới lung linh sắc màu của người Hoa, ẩn chứa những điều kiêng kỵ gì không? Liệu những điều cấm kỵ đó có ảnh hưởng đến hạnh phúc lứa đôi? Đám cưới là ngày trọng đại, và hẳn nhiên, ai cũng mong muốn mọi sự suôn sẻ, tốt lành.

Vậy nên, việc tìm hiểu về những điều kiêng kỵ trong phong tục cưới hỏi của người Hoa không chỉ là khám phá nét đẹp văn hóa, mà còn là cách để các cặp đôi và gia đình chuẩn bị chu đáo, tránh những điều không may, rước tài lộc, may mắn cho ngày vui thêm trọn vẹn. Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé!

Nguồn Gốc và Ý Nghĩa Của Việc Kiêng Kỵ Trong Đám Cưới Người Hoa

Quan niệm về hôn nhân và may mắn trong văn hóa Trung Hoa

Trong văn hóa Trung Hoa, hôn nhân không chỉ là sự kết hợp giữa hai con người, mà còn là sự gắn kết của hai dòng tộc, hai gia đình. Hôn nhân được xem là “thiên duyên tiền định” (缘分), do ông Tơ bà Nguyệt (月老) se duyên, kết nối. Vì vậy, mọi nghi lễ, phong tục (风俗) và tập quán (习惯) trong đám cưới đều hướng đến việc cầu mong may mắn (吉利), hạnh phúc (幸福) và sự bền vững cho đôi uyên ương.

Khái niệm “âm dương” (阴阳) và “ngũ hành” (五行) cũng đóng vai trò quan trọng. Âm dương tượng trưng cho sự cân bằng, hài hòa giữa hai yếu tố đối lập nhưng bổ sung cho nhau (ví dụ: nam – nữ, trời – đất). Ngũ hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ) đại diện cho năm yếu tố cơ bản cấu thành nên vũ trụ, có mối quan hệ tương sinh, tương khắc.

Người Hoa tin rằng, việc xem xét tuổi của cô dâu, chú rể theo âm dương, ngũ hành là để đảm bảo sự hòa hợp, tránh xung khắc, mang lại cuộc sống hôn nhân êm ấm.

Ảnh hưởng của các yếu tố tâm linh đến cuộc sống và hôn nhân

Trong tín ngưỡng (信仰) dân gian của người Hoa, thế giới tâm linh (精神世界) có ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống thường nhật, bao gồm cả hôn nhân. Họ tin rằng, bên cạnh con người còn có sự hiện diện của thần linh (神), tổ tiên (祖先) và cả những thế lực siêu nhiên (超自然) như ma quỷ. Việc thực hiện các nghi lễ cúng bái, thờ phụng là để cầu mong sự phù hộ, che chở của thần linh, tổ tiên, đồng thời xua đuổi tà ma, tránh những điều xui xẻo (倒霉).

Người Hoa quan niệm, những điều không may mắn trong đám cưới có thể là do sự quấy phá của ma quỷ, hoặc do không tôn trọng thần linh, tổ tiên. Vì vậy, các kiêng kỵ được đặt ra như một cách để bảo vệ đôi vợ chồng trẻ khỏi những ảnh hưởng tiêu cực từ thế giới bên kia (彼岸).

Vai trò của gia đình và dòng họ trong việc duy trì các phong tục, kiêng kỵ

Trong xã hội Trung Hoa truyền thống, gia đình (家庭) và dòng họ (宗族) có vai trò vô cùng quan trọng. Gia đình không chỉ là nơi nuôi dưỡng, giáo dục con cái mà còn là nơi lưu giữ, truyền lại những giá trị văn hóa, phong tục tập quán từ đời này sang đời khác. Những người lớn tuổi (长辈), đặc biệt là ông bà, cha mẹ, thường là người có kinh nghiệm, hiểu biết sâu rộng về các nghi lễ, kiêng kỵ trong đám cưới.

Họ có trách nhiệm hướng dẫn, chỉ bảo con cháu thực hiện đúng các quy tắc, tránh phạm phải những điều cấm kỵ. Việc duy trì các phong tục, kiêng kỵ không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với truyền thống (传统), mà còn là cách để gia đình, dòng họ thể hiện sự quan tâm, mong muốn những điều tốt đẹp nhất cho đôi vợ chồng trẻ.

Tổng Hợp Các Kiêng Kỵ Trong Đám Cưới Người Hoa

Trước Đám Cưới

Kiêng kỵ về thời gian

• Không tổ chức đám cưới vào tháng 3, tháng 7 âm lịch:
  • Tháng 3 âm lịch là tiết Thanh Minh (清明节), thời điểm mọi người đi tảo mộ, tưởng nhớ người đã khuất. Không khí của tháng này thường mang màu sắc u buồn, không phù hợp với hỷ sự.
  • Tháng 7 âm lịch là tháng cô hồn (鬼月), theo quan niệm dân gian, đây là thời điểm Diêm Vương mở cửa Quỷ Môn Quan, để các vong hồn được trở về dương gian. Người ta tin rằng, tổ chức đám cưới vào tháng này dễ gặp xui xẻo, bị ma quỷ quấy phá.
• Tránh năm tuổi (本命年): Năm tuổi là năm trùng với con giáp của người đó. Ví dụ, người tuổi Tý thì năm Tý là năm tuổi của họ. Theo quan niệm dân gian, năm tuổi thường gặp nhiều biến động, không may mắn, nên tránh tổ chức những việc trọng đại như cưới hỏi.
• Không cưới vào năm Kim Lâu: Năm Kim Lâu là một khái niệm trong phong thủy, thường được tính dựa trên tuổi âm lịch của người phụ nữ. Người ta tin rằng, cưới vào năm Kim Lâu có thể gặp nhiều khó khăn, trắc trở trong hôn nhân.
• Kiêng cưới khi gia đình có tang: Nếu trong gia đình có người thân vừa qua đời, đặc biệt là cha mẹ, thì đám cưới thường phải hoãn lại. Thời gian hoãn có thể là 100 ngày, 1 năm, hoặc thậm chí 3 năm, tùy theo phong tục của từng địa phương và mức độ thân thiết với người đã mất. Việc này thể hiện sự tôn trọng, tưởng nhớ người đã khuất, cũng như tránh mang không khí tang thương vào ngày vui.

Kiêng kỵ về hành động

• Tránh làm vỡ đồ đạc: Trong giai đoạn chuẩn bị đám cưới, cần cẩn thận, tránh làm rơi vỡ đồ đạc, đặc biệt là gương, bát đĩa. Người Hoa quan niệm, việc làm vỡ đồ là điềm báo không may, có thể gây rạn nứt, đổ vỡ trong hôn nhân.
• Không cãi vã, to tiếng: Trước ngày cưới, cả cô dâu, chú rể và các thành viên trong gia đình nên giữ hòa khí, tránh xảy ra tranh cãi, mâu thuẫn. Việc cãi vã được xem là điềm gở, có thể ảnh hưởng đến hạnh phúc sau này của đôi vợ chồng.
• Cô dâu không được tự ý ra khỏi nhà: Theo phong tục truyền thống, trước ngày cưới, cô dâu thường phải ở trong nhà, không được tùy tiện ra ngoài, đặc biệt là vào buổi tối. Việc này được cho là để giữ gìn sự trong trắng, trinh tiết của cô dâu, cũng như tránh gặp phải những điều không may mắn.
• Không tham dự đám tang, đám cưới khác, thăm phụ nữ mới sinh: Trước đám cưới, cô dâu, chú rể nên tránh đến những nơi có không khí u buồn như đám tang, hoặc những nơi có năng lượng “xung khắc” như đám cưới khác. Việc thăm phụ nữ mới sinh cũng nên kiêng, vì người ta cho rằng, vía của trẻ sơ sinh có thể ảnh hưởng đến may mắn của cô dâu.
• Không để người lạ vào phòng tân hôn: Phòng tân hôn là không gian riêng tư, thiêng liêng của đôi vợ chồng mới cưới. Trước khi cô dâu, chú rể chính thức bước vào, không nên để người khác, đặc biệt là người lạ, vào phòng, ngồi lên giường cưới. Việc này được cho là để giữ gìn sự tinh khiết, may mắn cho cuộc sống hôn nhân sau này.
• Không thử váy cưới trước ngày cưới quá nhiều lần: Nhiều người quan niệm rằng việc mặc thử váy cưới trước ngày cưới quá nhiều lần có thể “mất duyên”.

Trong Đám Cưới

Kiêng kỵ về trang phục

• Cô dâu không mặc váy cưới màu đen, trắng (trừ váy cưới phương Tây): Trong văn hóa truyền thống của người Hoa, màu đỏ tượng trưng cho may mắn, hạnh phúc, hỷ sự. Vì vậy, trang phục của cô dâu trong ngày cưới thường có màu đỏ, hoặc các màu sắc tươi sáng khác. Màu đen và trắng thường liên quan đến tang lễ, nên được coi là không phù hợp, mang lại điềm xấu. Tuy nhiên, với sự du nhập của văn hóa phương Tây, nhiều cô dâu hiện đại vẫn chọn váy cưới màu trắng, nhưng thường kết hợp với các phụ kiện, trang sức màu đỏ để cân bằng.
• Tránh trang phục có túi: Người Hoa tin rằng, trang phục có túi trong ngày cưới có thể “đựng” mất may mắn, tài lộc của gia đình. Vì vậy, trang phục của cô dâu, chú rể, thậm chí cả khách mời, thường được thiết kế không có túi, hoặc túi được may kín lại.
• Khách mời không nên mặc trang phục quá nổi bật lấn át cô dâu: Khách mời nên mặc trang phục lịch sự, nhã nhặn, không nên quá cầu kỳ hay có màu sắc, họa tiết quá nổi bật, “cạnh tranh” với cô dâu.

Kiêng kỵ về hành động

• Cô dâu không được khóc quá nhiều: Trong lễ rước dâu, khi rời khỏi nhà mẹ đẻ, cô dâu thường xúc động, rơi nước mắt. Tuy nhiên, người Hoa quan niệm, việc khóc quá nhiều trong ngày cưới có thể mang lại những điều không may mắn, buồn phiền cho cuộc sống hôn nhân sau này. Vì vậy, cô dâu nên cố gắng kiềm chế cảm xúc, giữ cho tinh thần vui vẻ, tươi tắn.
• Không nói những lời xui xẻo, tiêu cực: Trong ngày cưới, mọi người nên tránh nói những lời không hay, mang ý nghĩa xấu, tiêu cực. Thay vào đó, hãy chúc phúc cho cô dâu, chú rể bằng những lời lẽ tốt đẹp, may mắn.
• Không đi lùi, quay đầu lại khi rước dâu: Khi đoàn rước dâu rời khỏi nhà gái, cô dâu và những người tham gia không được quay đầu lại nhìn nhà mẹ đẻ. Người Hoa tin rằng, việc này thể hiện sự dứt khoát, không lưu luyến quá khứ, hướng tới tương lai tốt đẹp.
• Tránh đi qua đám tang, đám cưới khác: Trên đường rước dâu, nếu gặp phải đám tang, hoặc đám cưới khác, đoàn rước dâu nên tìm đường khác để đi, tránh chạm mặt trực tiếp. Người Hoa gọi đây là “hỷ xung hỷ” (喜冲喜), nghĩa là hai niềm vui xung khắc với nhau, có thể làm giảm bớt may mắn.
• Không để phù dâu, phù rể là người đã có gia đình: Phù dâu, phù rể thường là những người bạn thân thiết, chưa lập gia đình của cô dâu, chú rể. Người Hoa quan niệm, việc chọn người đã có gia đình làm phù dâu, phù rể có thể ảnh hưởng đến đường tình duyên của họ, hoặc mang lại những điều không may mắn cho đôi vợ chồng mới cưới.
• Không làm đổ vỡ đồ vật trong lễ cưới: Việc làm đổ, vỡ đồ đạc trong lễ cưới được coi là điềm gở, đặc biệt là những đồ vật quan trọng như ly rượu giao bôi, bát đĩa trên bàn thờ gia tiên.
• Không để cô dâu, chú rể chạm mặt trước giờ làm lễ: Trước khi chính thức cử hành hôn lễ, cô dâu và chú rể thường được giữ riêng, không để gặp mặt nhau.
• Không để mẹ cô dâu đưa dâu: Theo phong tục, mẹ cô dâu thường không tham gia vào đoàn rước dâu.

Sau Đám Cưới

Kiêng kỵ về sinh hoạt

• Không quét nhà, đổ rác trong 3 ngày đầu: Sau đám cưới, người Hoa thường kiêng quét nhà, đổ rác trong 3 ngày đầu tiên. Họ tin rằng, việc này có thể “quét” đi tài lộc, may mắn của đôi vợ chồng mới cưới.
• Không để người lạ ngủ trên giường tân hôn: Giường tân hôn là nơi thiêng liêng, chỉ dành riêng cho cô dâu, chú rể. Sau đám cưới, không nên để người khác, đặc biệt là người lạ, ngủ trên giường này.
• Cô dâu không về nhà mẹ đẻ trong vòng 1 tháng (tùy phong tục): Một số địa phương có phong tục, sau khi cưới, cô dâu không được về nhà mẹ đẻ trong vòng 1 tháng (hoặc một khoảng thời gian nhất định). Việc này được cho là để cô dâu tập trung xây dựng gia đình mới, tránh bịn rịn, nhớ nhung nhà mẹ đẻ.
• Không đi hưởng tuần trăng mật ngay lập tức (tùy phong tục): Một số gia đình quan niệm, sau đám cưới, đôi vợ chồng nên ở nhà một thời gian để ổn định cuộc sống, làm quen với gia đình chồng, trước khi đi hưởng tuần trăng mật.
• Kiêng giặt quần áo, chăn màn của cô dâu, chú rể trong những ngày đầu: Quần áo, chăn màn mới của cô dâu, chú rể thường được coi là mang lại may mắn. Việc giặt giũ ngay sau đám cưới có thể làm mất đi sự may mắn này.

Kiêng kỵ về tâm linh

• Không tham dự đám tang, đám cưới khác trong vòng 1 tháng (tùy phong tục): Sau đám cưới, đôi vợ chồng mới cưới thường kiêng đi dự đám tang, đám cưới khác trong một khoảng thời gian nhất định (thường là 1 tháng). Việc này được cho là để tránh “xung hỷ” hoặc mang không khí tang thương vào gia đình mới.
• Không di chuyển, thay đổi vị trí đồ đạc trong phòng tân hôn: Phòng tân hôn thường được bài trí cẩn thận, theo phong thủy. Việc di chuyển, thay đổi vị trí đồ đạc, đặc biệt là giường cưới, ngay sau đám cưới được coi là không tốt, có thể ảnh hưởng đến hòa khí, hạnh phúc của đôi vợ chồng.
• Tránh nói chuyện, than phiền về cuộc sống hôn nhân với người ngoài: Những ngày đầu sau cưới, cô dâu chú rể nên tránh chia sẻ, than phiền về những khó khăn, mâu thuẫn (nếu có) trong cuộc sống hôn nhân với người ngoài.
• Không cúng, bái ở những nơi linh thiêng (đền, chùa) ngay sau khi cưới: Một số nơi có phong tục kiêng đi lễ chùa, đền ngay sau khi cưới.

So Sánh Với Phong Tục Cưới Hỏi Của Người Việt

Những điểm tương đồng

Trong tiến trình hôn nhân của cả người Hoa và người Việt, có nhiều điểm tương đồng thể hiện sự giao thoa văn hóa lâu đời. Mở đầu là lễ dạm ngõ (nạp thái), khi nhà trai chính thức đến nhà gái đặt vấn đề hôn nhân. Tiếp đó, lễ ăn hỏi (nạp tài) diễn ra với việc trao đổi sính lễ, như một lời khẳng định sự đồng thuận của hai bên gia đình cho đôi trẻ. Nghi lễ quan trọng nhất, lễ rước dâu (thân nghinh), đánh dấu thời khắc cô dâu được đón về nhà chồng.

Trong cả hai nền văn hóa, vai trò của gia đình và dòng họ được đề cao, quyết định hôn nhân thường có sự tham gia, đồng ý của cha mẹ và những người lớn tuổi. Việc xem ngày giờ tốt để tổ chức đám cưới cũng là một yếu tố quan trọng không thể bỏ qua. Sau khi thành hôn, đôi vợ chồng trẻ sẽ thực hiện tục lại mặt, về thăm nhà gái và mang theo lễ vật để bày tỏ lòng biết ơn với cha mẹ vợ.

Ngoài ra, cả người Hoa và người Việt đều kiêng kỵ tổ chức đám cưới khi gia đình có tang. Màu đỏ, biểu tượng của may mắn, hạnh phúc và hỷ sự, luôn được ưu ái sử dụng trong trang phục và trang trí đám cưới của cả hai cộng đồng. Những điểm tương đồng này cho thấy sự gắn kết văn hóa sâu sắc trong phong tục cưới hỏi của người Hoa và người Việt.

Những điểm khác biệt

• Lục lễ: Người Hoa có “lục lễ” (六礼) – sáu nghi lễ chính trong đám cưới, trong khi người Việt thường chỉ có ba lễ chính (dạm ngõ, ăn hỏi, rước dâu). Tuy nhiên ngày nay, các nghi lễ cũng được giản lược đi nhiều.
• Sính lễ: Sính lễ của người Hoa có thể đa dạng, phong phú hơn, tùy thuộc vào từng vùng, từng cộng đồng. Ví dụ, có nơi yêu cầu 12 mâm quả, có nơi lại có những lễ vật đặc trưng như bánh cam không nhân, bao tử heo,…
• Trang phục: Cô dâu người Hoa thường mặc “qu褂” (váy cưới truyền thống) màu đỏ, có thêu hình rồng, phượng. Trong khi đó, cô dâu người Việt thường mặc áo dài trong lễ ăn hỏi và lễ rước dâu.
• Nghi thức: Có một số nghi thức đặc trưng trong đám cưới người Hoa như: tục chải tóc cô dâu, tục phá cửa, tục hỷ xung hỷ,… mà người Việt không có.
• Kiêng kỵ: Một số kiêng kỵ của người Hoa có thể khác biệt so với người Việt, ví dụ như kiêng mặc trang phục có túi, kiêng cô dâu về nhà mẹ đẻ trong vòng 1 tháng (tùy vùng),…
• Ảnh hưởng của tôn giáo, tín ngưỡng: Trong đám cưới người Hoa, có thể có các nghi lễ liên quan đến Phật giáo, Đạo giáo, hoặc tín ngưỡng dân gian. Trong khi đó, đám cưới người Việt thường ảnh hưởng bởi Nho giáo và thờ cúng tổ tiên.

Các câu hỏi liên quan

Vì sao người Hoa kiêng tổ chức đám cưới vào tháng 7 âm lịch?

Tháng 7 âm lịch, hay còn gọi là tháng cô hồn (鬼月), được xem là tháng của ma quỷ. Theo quan niệm dân gian, vào tháng này, Diêm Vương sẽ mở cửa Quỷ Môn Quan để các vong hồn được trở về dương gian. Người Hoa tin rằng, tổ chức đám cưới vào thời điểm này dễ gặp xui xẻo, bị ma quỷ quấy phá, ảnh hưởng đến hạnh phúc lứa đôi. Vì vậy, họ thường tránh tổ chức đám cưới vào tháng 7 âm lịch để đảm bảo mọi sự tốt lành.

Cô dâu người Hoa có được mặc váy cưới màu trắng không?

Trong văn hóa truyền thống của người Hoa, màu trắng thường liên quan đến tang lễ, nên được coi là không phù hợp trong đám cưới. Tuy nhiên, với sự du nhập của văn hóa phương Tây, nhiều cô dâu người Hoa hiện đại vẫn chọn váy cưới màu trắng. Để cân bằng, họ thường kết hợp váy cưới trắng với các phụ kiện, trang sức màu đỏ (màu may mắn) hoặc chọn váy cưới có các chi tiết, họa tiết màu đỏ.

Nếu gặp đám cưới khác trên đường rước dâu thì phải làm sao?

Theo quan niệm của người Hoa, việc gặp đám cưới khác trên đường rước dâu được gọi là “hỷ xung hỷ” (喜冲喜), nghĩa là hai niềm vui xung khắc với nhau, có thể làm giảm bớt may mắn. Để hóa giải, hai đoàn rước dâu có thể trao đổi hoa cưới cho nhau, hoặc một trong hai đoàn sẽ tìm đường khác để đi, tránh chạm mặt trực tiếp.

Tại sao người Hoa kiêng kỵ mặc trang phục có túi trong đám cưới?

Người Hoa tin rằng, trang phục có túi trong ngày cưới có thể “đựng” mất may mắn, tài lộc của gia đình. Điều này xuất phát từ quan niệm, túi có thể chứa đựng những điều không tốt, hoặc “lấy đi” những điều tốt đẹp của đôi vợ chồng.

Phong tục cưới hỏi của các cộng đồng người Hoa khác nhau (Quảng Đông, Phúc Kiến, Triều Châu,…) có gì khác biệt?

Mặc dù có những nét chung, phong tục cưới hỏi của các cộng đồng người Hoa khác nhau (như Quảng Đông, Phúc Kiến, Triều Châu,…) vẫn có những điểm khác biệt nhất định. Sự khác biệt này thể hiện ở:

• Sính lễ: Số lượng, chủng loại sính lễ có thể khác nhau. Ví dụ, người Quảng Đông thường có bánh hỷ, trong khi người Triều Châu có thể có thêm trà, bánh tráng,…
• Nghi thức: Một số nghi thức có thể khác nhau về cách thực hiện, hoặc có những nghi thức đặc trưng riêng của từng cộng đồng.
• Trang phục: Trang phục cưới truyền thống của cô dâu, chú rể có thể khác nhau về kiểu dáng, màu sắc, họa tiết.
• Kiêng kỵ: Một số kiêng kỵ có thể khác nhau, hoặc có những kiêng kỵ đặc trưng riêng.

Xem thêm:

• Trình tự 5 nghi lễ cưới trong đám cưới Việt
• Nhẫn cầu hôn đeo ngón nào theo quan niệm phương Đông và Phương Tây?
• CÁC TỤC LỆ ĐÁM CƯỚI CỦA NGƯỜI HOA Ở VIỆT NAM

Hôn nhân là một trong những sự kiện trọng đại nhất của đời người, và mỗi nền văn hóa lại có những phong tục, tập quán riêng để chào đón ngày vui này. Những kiêng kỵ trong đám cưới người Hoa, dù có vẻ phức tạp, nhưng đều xuất phát từ mong muốn cầu chúc cho đôi uyên ương có một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, viên mãn, tránh xa những điều xui xẻo. Việc tìm hiểu, tôn trọng những phong tục này không chỉ thể hiện sự hiểu biết, trân trọng văn hóa, mà còn là cách để chúng ta chuẩn bị chu đáo, góp phần tạo nên một đám cưới thật ý nghĩa, trọn vẹn.